Izarra DesgaitutaIzarra DesgaitutaIzarra DesgaitutaIzarra DesgaitutaIzarra Desgaituta
 
 
CONSULTORIO

Don Ignacio Aranguren, de Azpeitia, me dirige las siguientes líneas:

«Después del Campeonato Vasco .Navarro de«aizkolaris», disputado en Leiza, ha surgido una puesta entre nosotros. Nos dirigimos a usted para la debida aclaración: ¿Quién cortó antes más troncos, Astibia o Berecoechea? Esperando ia contestación, con gracias anticipadas, atentamente. Firmado: Ignacio Aranguren.»

CONTESTACIÓN

En su día, en estas mismas columnas, publique los tiempos parciales de ambos «aizkolaris». Fue Asitibia quien despachó más troncos por delante. Concretamente siete, por cinco, Berecoecohea. Berecoechea se le adelantó en los siguiente» troncos: Primero, segundo, quinto, sexto y séptimo. El tercero, cuarto, octavo, noveno, décimo, undécimo y duodécimo los partió antes el campeón Astibia. A vuestra entera disposición.

POLIFACÉTICO

Siempre ave ha llegado a Interesar vivamente todo lo relacionado con Juan Ignacio de Iztueta ilustre zaldivitarra. ahora venimos a saber que Iztueta cultivó la lengua castellana.Hasta en genero poético, por añadidura. Que mantuvo correspondencia con el extranjero; que realizó viajes fuera de la provincia; que residió algún tiempo en Burgos; que se rela- cionó con amistades muy diversas y significativas de aquel tiempo. Don José Garmendia uno de los que más han escrito sobre Iztueta, nos ofrece valiosos datos. El propio Iztueta sin embargo, confiesa poseer muy modestos recursos y limitados alcances.

EN CASTELLANO

Son muchos y variados —nos dice José Garmendia— los trabajos de Iztueta en castellano. Sobre el método que a su juicio se debiera seguir en las escuelas de primera enseñanza de esta reglón para ensenar el castellano; sobre versos de PIauto y la traducción literaria de los mismos al castellano; sobre versos vascos referentes a ia dominación romana; sobre el origen de apellidos vascongados; sobre la guerra de España entre Francia y Alemania en tiempos de Carlos V, etc.

CORRESPONDENCIA

Entre otras correspondencias, destaca la que sostuvo con el profesor de literatura griega y secretario de la Academia Francesa, en Toulouse, en la sección de la Facultad de Letras,Hay tres cartas dirigidas a Iztueia, en trances, en los años 1826, 1827 y 1830. Tratan de los precios que le piden a dicho señor por unos libros que parecen ser del Padre Larramendi. Por estas fechas —según Garmendia— Iztueta cumplia el cargo de verificador de pasaportes.

SUS AMISTADES

Iztueta fue amigo del político, novelista, historidor y poeta español Estébanez Calderón. Iztueta estuvo varias veces en Vitoria. En 1832, viviendo en San Sebastián, fue invitado por un importante señor de Madrid, para dar una conferencia sobre el vascuence, en la casa de cultura de don Vicente Vinuesa.

Se le atribuyen a Jorge Borrow dos artículos en que habla de la obra de Iztueta. Iztueta, por consiguiente, cobra un nuevo relieve para nosotros. Se anuncia la edición de las «Obras inéditas de Iztueta». Cuanto más grandes somos en humildad —dice Rabindranath Tagore— tanto más cerca estamos de la grandeza. Aun, por lo visto, estamos lejos de conocer la auténtica dimensión literaria del que fue llamado «El gran bailarín».

EZTABAIDAK

lgnazio Aranguren jaunaren eskutitz bat (karta bat) artu det Azpeiti'tik. Au dio:Gure artean apustu bat eginda, Leitza'n erabaki berria dan Euskalerriko aizkolari txapeiketa dala ta ez dala. Zugana jotzen degu, bear diran argibideak emango dizkigutzulakoan. Nork ebaki zitueu aurretlk egur gelago, Astibi'K ala Berekoetxea'k? Erantzunaren zai gelditzen gera, ta prestuki agurtzen zaitugu. Kartagilea: Inario Aranguren.

ERANTZUNA

Bere garaian saill ontan bertan nituen zertzelada guziak. Baita egur bakoitzean zeiñek zer denbora bear izan zuen ere. Emabi enbor ebatea zan aizkolari bakoitzaren egitekoa .Amabitik zazpi, Astibia'k bota zituen aurretik.Beste bostak, Bereakoetxe'K aurretik botatakoak: Lenengoa, bigarrena. bosgarrena, seigarrena ta zazpigarrena. Astlbla'k aurretik botatakoak: hirugarrena, laugarrena, zortzigarrena, bederatzigarrena, amargarrena, amaikagarrena ta amabigarrena Ba-dakizute serbitzari zintzo bat nun daukazuten.

EGA LUZEKOA

Guk uste ta pentsatzen genduen baño ondotxoz ega luzeagoko txoria zan Juan Inazio Iztueta,Zaldibi'ko seme aipatua. Bere burua ezjakintzat jotzen zuen Iztueta'k, galtasun laburrak zituela aitortuaz. Ez degu bear bezela ezagutu. Laister azaltzekoa omen da bere lan bat, Iztueta'ren alderdi berri batzuek erakutsiko dizkiguna. Nik ez dakit zergatlk dan. Iztueta'ri dagokion guzia biziro arduratsu irakurtzen del. Len, orain, beti.

ERDERAZKO LANAK

Gaztetera (castellano) era landu zuen Iztueta'k,aridanean. José Garmendia jauna erruz ari da saiatzen Iztueta zer zain ezaguterazten. Amaikatxo letra ba-du egiña Garmendia jaunak Iztueta'ri buruz. Auek jakin ditugu len ez genezkigunak Erderaz etzuela itz-lauz (prosa) bakarrik idazten olerkiak (poemas) ere moldatzen zituela. Atzerriko jakitunekin artu-emanak Izan zituela; maiz samar egin zituela irtenaldiak Gipuzkoa'tik kanpora; aldi batean Burgos'en bizi izan zala. Ezaguera aundiak zituela garai artan, itzai aundiko jendearekin. Erderaz idatzitako lan batzuek: Gure lurraldeko eskoletan erderaz nola erakutsl bear litzakean; Plauto'ren bertsoak erderara nola ítzuli; Erromatarren agintaritza izan zan denborako euskal bertsoeri buruz; euskal deituren (apellidos) oñarriari buruz; Karlos V'garrenaren denboran izandako gerrateari buruz. eta abar.

LAGUNAK

Gipuzkoa'z kanpo lagun asko zuen Iztueta'k. Aietako bat, Frantzes Akademiaren sekretariotza Toulose'n egiten zuena. Jaun ark iru karta idatzi zizkion Iztueta'ri, frantzesez. Bat, 1826'garren urtean egiña dago; bestea, 1827'garrenean; irugarrena, 1830'garrenean. Beste lagunetako bat: Estebanez Calderon, españitar politiko, idazle ta olerkaria (poeta). Bitori'n sarritan izaten zan Iztueta.1832'garren urtean Donosti'n bizi zalarik Euskarari buruzko itzaldi bat Madrid'eman zezala, eskatu zioten. Bizente Vinuesa jaunaren kultura etxean ain zuzen.

OSORIK EBAGUTU NAI

Egarri berri bat sortu zaigu. Iztueta,zan bezela,oso«-osorik ezagutzeko egarria. Bertso-jartzaille ta dantzari maixu bezela ezagutzen degu. Baita istorilari bezela ere.Ez da nahikoa. Ala bearko zuen, besterik izan ezpalitz; beste alderdirik agertu ezpalitzaio. Ta...osorik ezagutzeko aukera ari laister izango degu.
 
Basarri